İki Hunza Masalı ile Bazı Keloğlan Masal Varyantlarındaki Benzer Motifler / Counterparts of Turkish Folk Tale Hero Keloğlan in Two Hunza Folk Tales

Öz

Halk edebiyatının sözlü türlerinden olan masallar, ait oldukları toplumların kültürel sembolleridir. Birbirinden farklı kültür ve coğrafyalarda yaşayan insanoğlunun, tarih boyunca yaptığı göç, savaş ve ticaret amaçlı yolculuklarında bu edebi türler de kendi ülkelerinin sınırlarını aşarak karşılaştıkları toplumların sosyal ve kültürel dokularına uyum sağlayarak farklı kimliklere bürünmüşlerdir. Anadolu’da anlatılan herhangi bir masalın, fıkranın veya halk hikâyesinin benzeri ile başka ülkelerin edebiyatlarında karşılaşmak bunu doğrular niteliktedir. Çalışmamızda yer verdiğimiz Hunza halk masallarının isimsiz karakterleri, Türk masallarının sevilen kahramanlarından olan Keloğlan’dan başkası değildir. Bu iki Hunza masalındaki karakterler de bazı Türk masallarında olduğu gibi olumsuz özelliklere sahip Keloğlan’ın benzerleri olarak karşımıza çıkar. Olumsuz özelliklerin yüklendiği bazı Keloğlan masallarında; Keloğlan, kötü kalpli, acımasız, hilekâr, kurnaz, tembel, açgözlü, ahlaksız, tehditkâr bir kişilik sergiler. Hunza masallarındaki Keloğlan’ın benzeri olan karakterler de kurnazlık, düzenbazlık, hilekârlık, acımasızlık ve gaddarlıklarıyla kandırdıkları insanların malına mülküne sahip olup onları ölüme sürüklerler. Çevrelerindeki zavallı, saf, yaşlı ve dürüst insanlara eziyet etmekten çekinmezler. Hayvanlar bile bu acımasızlıktan nasibini alır. Yaptıkları her türlü hainlik ve kötülüğe rağmen racalık makamına kadar yükseldikleri de olur. Kültürler arası ilişkilere dikkat çekmek amacıyla Badnām Şarīr Bhāī kī Kahānī (Adı Çıkmış Haylaz Kardeşin Hikayesi) ve Bad Kār Aurat kī Kahānī (Günahkâr Kadının Hikayesi) başlıklı iki Hunza masalı, Anadolu’daki bazı Keloğlan masallarının benzer metinleri referans verilerek ele alınmıştır.