Birinci El Kaynaklara Göre Isparta Depremleri (19. Yüzyılın İkinci Yarısı) / Isparta Earthquakes according to the Primary Sources (Second Half of the 19th Century)

Öz

Bir devletin veya kentin sosyal ve iktisat tarihinin tam olarak anlaşılabilmesi için doğal afetlerin etkilerinin de ortaya konulması gerekir. Çünkü yaşanan büyük doğal afetler neticesinde zarara uğrayan insanlar, yerleşim birimleri, çevre ve ekonomik faaliyetler afet öncesi eski durumlarına dönememekte ya da bu süreç uzun zaman almaktadır. Bu çalışmada, birinci derece deprem bölgesinde yer alan Isparta ili ve ilçelerinde 19. yüzyılın ikinci yarısı boyunca meydana gelen depremler, birinci el kaynaklardan olan arşiv belgeleri, gazeteler ve kroniklerin ışığında ele alınmış; ne sıklıkla ve büyüklükte yer sarsıntılarının yaşandığı ortaya çıkarılmak suretiyle Isparta’nın deprem tarihine ve depremselliğine katkıda bulunulması hedeflenmiştir. Bu bağlamda Isparta’da 19. yüzyılın ikinci yarısında yirmi beş depremin yaşandığı tespit edilmiştir. Hasara yol açan beş deprem içerisinde en etkilisi 17 Ocak 1889 depremi olup, Isparta kent merkezi ile bazı köylerinde çok sayıda binanın harap olmasıyla sonuçlanmıştır. Bu yıkıcı deprem sonrasında Isparta mutasarrıfının başkanlığında bir Afet Komisyonu kurulmuştur. Sorunlara ve ihtiyaçlara acil çözümler bulmayı hedefleyen komisyon, kısa bir süre içerisinde depremzedelerin yaralarını sarmaya çalışmıştır.