HATIRALARI VE MEKTUPLARINDAN HAREKETLE ABDÜLHAK HÂMİD’İN TABİATA BAKIŞI / ABDULHAK HÂMID’S VIEW ON NATURE IN MEMORY AND LETTERS

Öz

Tanzimat döneminin ikinci kuşağı ile birlikte şiire yeni temalar girer. Temadaki yeniliğin öncülerinden biri de Abdülhak Hâmid Tarhan’dır. Görevi gereği pek çok ülkede bulunmuş olan şair, tabiatı Poti, Rize, Hindistan gibi mekânlarda tanımıştır. Bu tanışma Hâmid’in hem kendi şiir anlayışı bakımından hem de Türk edebiyatı açısından önemlidir. Çünkü Hâmid’in şiirleri dönemine göre yeni bir tabiat algısına sahiptir. Şairin İngiltere, Lahey, Paris gibi mekânlara gidişiyle tabiat özlemi ortaya çıkar. Beledi-bedevi tezadı şiirlerinde tezahür etmeye başlar.

Hâmid tabiatı sadece şiirin malzemesi olarak görmez. Tabiatın, Hâmid’teki duygu ve fikirlere şekil verdiği; onun hatıraları ve mektupları dikkate alındığında açıkça görülmektedir. Şair, şiirlerinde tahlil ve tespitlerle ortaya konulabilecek tabiat görüşünü, hatıra ve mektuplarında samimiyetle kendi ağzından ifade eder.

Bu makalede Hâmid’in eserlerinde görülen tabiat anlayışı, hatıra ve mektuplarındaki duygu ve düşüncelerinden yola çıkılarak ortaya konulmaya çalışılacaktır.