Çağdaş Türk Romanında Mevlânâ Celaleddin-i Rûmî’nin Postmodern Tüketim Temelinde Yeniden Üretimi / Reproduction of Mawlana Jalaluddin Rumi on the Basis of Postmodern Consumption in Modern Turkish Novel

Öz

Türk tasavvuf geleneğinin en önemli isimlerinden biri olan Mevlânâ Celaleddin-i Rûmî; düşünceleri, eserleri ve hakkında yapılan çalışmalar dolayısıyla tarihin her döneminde ilgi çeken bir fenomen olmuştur. Diğer taraftan günümüzde Mevlânâ üzerine yapılan çalışmalar onun dini, tasavvufi, felsefi, edebi yönüne yoğunlaşsa da bir kahraman olarak romanlarda yer alması, ona karşı okurların ilgisini yükseltmiştir. Mevlânâ üzerine gelişen bu popüler yönelimin farkında olan yazarlar da Mevlânâ’yı anlatan romanlar üretmiştir. Ancak sanatçılar, romanlarda Mevlânâ’nın eserlerinden yaptıkları alıntıları kendine has üsluplarıyla yorumlamıştır. Mevlânâ üzerine kalem oynatanların yaşadığı dönem ile düşünce yapısı, çalışmaların içeriğini ve yapısını şekillendirmiştir. Genelde bugünün güncel meselelerinden hareket ederek Mevlânâ’nın bu sorunlara nasıl bir çözüm yolu önerdiği üzerinde yoğunlaşan yazarlar bu yolla Mevlânâ’nın mistik gücünden istifade etmişlerdir. Buradan hareketle Mevlânâ, eserlerde kimi zaman toplumun ihtiyaçları doğrultusunda güncellenirken kimi zaman da yeni bir anlatıyla tüketime alet edilmiştir. Neticede Mevlânâ’nın toplumdaki mistik karşılığı ve güncellenen anlatısı, kitap satışlarını etkilemesi denkleminde anlamlandırılmıştır. Bu çalışmada kitap sektöründe ciddi derecede satış rakamları elde eden Ahmet Ümit’in Bab-ı Esrar, Elif Şafak’ın Aşk, Sinan Yağmur’un Aşkın Gözyaşları romanında Mevlânâ’nın postmodern bir tüketim unsuru olarak kullanılması ele alınmıştır. Makale, tarihsel ve mistik roman karakterlerine olan ilgi nedeniyle Mevlânâ’nın postmodern bir söylemle tüketim merkezli ele alınışının analizini amaçlamaktadır.