Eleştiri Kültürünün Konya Türkülerine İz Düşümü / Culture of Criticism’s Reflection on Konya’s Folk Songs

Öz

Halk şiirinin önemli türlerinin başında türküler gelmektedir. Yüzyıllardan bu tarafa Türk sözlü kültürünün zenginlikleri içerisinde yer alan türküler, insanımızın aşklarını, sevgilerini, sevinçlerini, kederlerini, vb. yansıtmıştır. Türküler, kendine has farklı ezgileriyle çeşitlilik arz ederken, işlediği konu ve şekil açılarından da farklılıklar gösterirler. Ayrıca, türküler anonim olabildiği gibi, ferdi olan türküler de bulunmaktadır. Türkülerde, günlük yaşamın içinde insanın karşılaşabileceği bütün durumlar konu olarak işlenmiştir. Elbette, günlük yaşama dair bakış açılarının içinde, eleştirel yaklaşımlar da türkülerde kendine yer bulabilmiştir. Türküler içerisinde, Konya türkülerinin kendine özgü farklı bir yeri vardır. Bu makalede, Konya türkülerinde yer alan eleştiri kültürü ayrıntılı olarak ele alınmış ve eleştirinin sebepleri, çeşitleri, sınırları, vb. hususlarda türkülerin işlevi ortaya konulmaya çalışılmıştır.  Burada Konya türküleri özelinde, eleştirel bakış açısının kümelendiği belli başlı hususlar örnekleri ile ortaya konulmuştur. Özellikle örneklerde görüleceği gibi, evliliğin çeşitli yönleriyle ilgili eleştirilerin yoğunlaştığı görülmüş; ayrıca sevgili, kaynana, komşu, yakınlar, düşman, vb. insanın çevresinde var olan, hayatta karşılaşabileceği kişiler de eleştirilmiştir. Bunun yanında hastalık, ölüm, hayatın getirdiği beklenilmeyen durumlar da türkülerde eleştirilen konular içerisinde bulunmaktadır.