Eğitimsel Açıdan Uygur ve Kıbrıs Türk Masal Kahramanları Bağlamında İletilen Olumsuz Mesajlar / Negative Messages Conveyed in the Context of Cyprus and Uyghur Turkish Tale Heroes in terms of Education

Öz

1571’deki fetihten sonra Kıbrıs’a yerleştirilen Türkler son yüzyılda çok büyük bir var olma mücadelesi vermişler, büyük baskı ve zulümlerin ardından 15 Kasım 1983’te Türkiye’nin desteğiyle KKTC’yi kurmuşlardır. Çalışmada yer alan diğer Türk soylu devlet ise yaklaşık 24 milyonluk Uygur nüfusunun bulunduğu Doğu Türkistan’dır. Doğu Türkistan çok önemli ekonomik kaynaklara sahip olan fakat bunları Çin’in baskıları ve politikaları nedeniyle gerektiği gibi kullanamayan bir ülkedir. Milletlerin edebî ürünlerine ve sözlü kültür ürünlerine bakıldığında yaşadıkları sosyal-siyasî olayların yansıması açık bir şekilde görülmektedir. Bu anlamda iki halkın sözlü ürünlerinin her yönüyle incelenmesi büyük önem arz etmektedir. Bu sözlü ürünlerden olan masal bir konuda öğüt ve ders verme, çocukları eğitme vb. işlevleri olan, formel unsurlar, motifler ve tasvirler içerebilen, anlaşılır, sade bir dili olan, zamanın ve mekânın kesin olarak belli olmadığı sözlü, anonim halk edebiyatı türü olarak tanımlanabilir. Masalların eğitimsel işlevi özellikle üzerinde durulması gereken bir husustur. Çünkü çocuğun eğitiminde kullanılacak masalların özenle seçilmesinin gerekliliği ortadadır. Çalışmamızda her iki Türk toplumunun masallarında yer alan olumsuz unsurlar masal kahramanlarından hareketle gösterilmeye ve incelenmeye çalışılmıştır. Eğitimsel anlamda bakıldığında Kıbrıs Türk halk masallarında çocuklar açısından olumsuz olduğu düşünülen birtakım unsurları şu şekilde sıralamak mümkündür: Öldürme, şiddet, kıskançlık, açgözlülük, yalan söylemek, ahlâksızlık, dilencilik, sözden dönmek vs. Ele alınan metinlerden hareketle Uygur Türk halk masallarında rastlanan olumsuz unsurlar ise şunlardır: Rüşvet, açgözlülük, yalan söyleme, hırsızlık, afyon kullanımı, beddua, öldürme vs. İncelenen metinlerde yer alan olumsuz unsurlardan ve masalların olay örgülerinden hareketle Uygur Türk halk masallarının eğitimsel açıdan Kıbrıs Türk halk masallarına göre daha zayıf olduğunu söylemek mümkündür.