RUSÇA ‘KİSEYNAYA BARIŞNYA’ İFADESİ ÜZERİNE / ON THE RUSSIAN EXPRESSION “KISEYNAYA BARYSHNYA”

Öz

Toplumsal yaşamda meydana gelen değişimlerin etkisi bir çok alanda olduğu gibi dilde de görülür. Bunun sonucunda ortaya çıkan yeni kavramları adlandırmak için önceden dilde olmayan sözcükler ve deyimler oluşur. Toplumsal gereksinimler temelinde biçimlenen bu süreç tamamen tersine de işleyebilir. Diğer bir deyişle çeşitli dil varlıkları zamanla işlevini kaybederek kullanımdan çıkabilir. Dilde yeni sözcük ve deyimlerin oluşmasında en verimli kaynaklardan biri de edebi eserlerdir. Yazar veya şair tarafından yaratılan sözcük ve deyimler zamanla sloganlaşarak dile yerleşirler. Rusçada ilk kez Nikolay Gerasimoviç Pomyalovskiy’in Meşçanskoe sçast'ye ‘Küçük Burjuva Mutluluğu’ (1861) adlı öyküsünde görülen ve daha sonra deyimleşerek Rusçaya yerleşen kiseynaya barışnya ‘nazlı kız’ ifadesi de bu çerçevede değerlendirilebilir. Bu deyim önceleri 19. yy. Rusyasında toprak köleliği sistemine dayalı sosyoekonomik düzende “küçük burjuva bakış açısına göre yetişmiş, yaşama uyum sağlayamamış nazlı kız” anlamında kullanılmıştır. 20. yy.’ın başında Rusya’da meydana gelen ekonomik, toplumsal ve siyasal değişimler sonucunda ise “yaşama uyum sağlayamamış, nazlı büyütülmüş kişi” anlamında hem kadınlar hem de erkekler için kullanılmaya başlamıştır. Bu çalışmada kiseynaya barışnya ifadesiyle sembolleşen kadın imajı Meşçanskoe sçast'ye öyküsü temelinde, dil ve kültür açısından incelenecektir.