E-postama gönder TARİHTEN GÜNÜMÜZE İSTANBUL TÜRKÇESİ / ISTANBUL TURKISH FROM PAST TO PRESENT
Öz
Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethetmesinden sonra Osmanlı Devleti kudret ve güç kazandı. Bu kuvvetle beraber büyük bir dil de meydana geldi. İstanbul Türkçesinin temelini oluşturan bu dil, bir imparatorluk diliydi.
Makalemizde; İstanbul Türkçesinin tarihî serüveni göz önüne alınarak, İstanbul Türkçesinin temelini oluşturan İstanbul ağzı da incelenecektir. İstanbul Türkçesi ile ilgili örnekler yüzyıl yüzyıl seçilmeye çalışılmıştır. 15. yüzyılda Fatih’in kendi şiirlerinden ve Ahmet Paşa’dan; 16. yüzyılda Bakî ve Yahya Bey’den; 17. yüzyılda Nâbî’den; 18. yüzyılda Nedim ve Şeyh Gâlib’ten; 19. yüzyılda Enderunlu Vâsıf’tan; 20. yüzyılda ise Ziya Gökalp’ten parçalar alınarak İstanbul Türkçesinin güzelliği okuyucuya aktarılmaya çalışılacaktır. Makalemizin son kısımlarında İstanbul ağzına dayalı İstanbul Türkçesini aksettiren eserlerden Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde ve 1790 yılında İstanbul’da basılmış olan Viguier’in Elemens de la Langue Turque ‘Türk Dilinin Unsurları’ adlı kitabında geçen metinlerden örnekler verilecektir.
Makalemizin; son zamanlarda medyadaki yanlış kullanımlardan dolayı bozulmaya başlayan İstanbul Türkçesi ve İstanbul ağzına dikkat çekeceği kanaatindeyiz.
Anahtar Kelimeler
Tam Metin:
PDFReferanslar
AKSAN, D., (1990), Her Yönüyle Dil, Ankara: TDK Yay.
BANARLI, N. S., (1971), Resimli Türk Edebiyatı 1-2, İstanbul: Millî Eğitim Bas.
BANARLI, N. S., (1999), Türkçenin Sırları, İstanbul: Kubbealtı Neş.
Büyük Türk Klasikleri, (1985), "Ahmed Paşa Dîvânı'ndan", İstanbul: Ötüken Yay., C.2, s.202.
ÇAVUŞOĞLU, M., (1982), "Fatih Sultan Mehmed Devrine Kadar Osmanlı-Türk Edebî Mahsullerinde Muhtevânın Tekâmülü", Kubbealtı Akademi Mecmuası, İstanbul: S.2, s.35.
ÇAVUŞOĞLU, M., (1983), Yahya Bey ve Dîvânı'ndan Örnekler, Ankara: Kültür ve Tur. Bak. Yay.
DUMAN, M., (2002), "Yenileşme Döneminde Türk Dili", Türkler, C.15, s.113, Ankara.
EMECAN, F., (2001), İlk Osmanlılar ve Batı Anadolu Beylikler Dünyası, İstanbul: Kitabevi Yay.
GÖLPINARLI, A., (1985), Şeyh Gâlib Dîvanı'ndan Seçmeler, Ankara: Kültür ve Tur. Bak. Yay.
GÜMÜŞKILIÇ, M., (1992), Viguier'in Elemens de la Langue Turpue Türk Dilinin Unsurları Adlı Eserinin Ses Uyumları Bakımından İncelenmesi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yeni Türk Dili Anabilim Dalı, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi)
İNAN, K., (2002 ), “Fatih Sultan Mehmed, İstanbul'un Fethi ve Etkileri”, Türkler, C.9, s.285, Ankara.
İPEKTEN, H., (1986), Nâilî Dîvânı’ndan Seçmeler, Ankara: Kültür ve Tur. Bak. Yay., no: 679, 1986.
MAZIOĞLU, H., (1988), Nedim, Ankara: Kültür ve Tur. Bak. Yay.
ÖZKAN, M., (1995), Türk Dilinin Gelişme Alanları ve Eski Anadolu Türkçesi, İstanbul: Filiz Kitabevi.
PALA, İ., (1995), "Fatih'in Şiirleri", İstanbul Armağanı 1: Fetih ve Fatih, s.319, İstanbul.
ORAL-SEYHAN, T., (1994), "İstanbul Türkçesi (Madde)", Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.4, s.244, İstanbul: Kültür Bak. ve Tarih Vak. Yay.
TEKİN, G., (1995), "Fatih Devri Türk Edebiyatı", İstanbul Armağanı 1: Fetih ve Fatih, s. 162-163, İstanbul.
TİMURTAŞ, F.K., (1987), Bakî Dîvanı'ndan Seçmeler, Ankara: Kültür ve Tur. Bak. Yay.
TULUM, M., (2002), "XVII ve XVIII. Yüzyıllarda İstanbul Türkçesi", Türkler, C.11, s.491, Ankara.
VİGUİER, P.F., (1790), Elemens de la Langue Turque, İstanbul.
YALÇINER, N., (2002), "İstanbul Türkçesi Konuşma Dili Hakkında Bir Araştırma" (1930-1950 yılları arası) Türk Dili, S.609, s.714.
Refback'ler
- Şu halde refbacks yoktur.
Telif Hakkı (c) 2012 Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.