Sakinlerin Gözünden Huzurevi Yaşamını Anlamak / Nursing Home Life from Residents’ Perspective

Levent Taş, Gülçin Cebecioğlu, Ali Hikmet Korkmaz

Öz


Çalışmada yaşlı bireylerin huzurevi yaşamına bakışı ele alınmaktadır. Huzurevleri toplum açısından düşkün ve kimsesiz kişilerin yaşadığı yerler gibi görülür. Yaşlanmayla birlikte ortaya çıkan sosyal, psikolojik ve ekonomik vb. değişimler birçok dezavantaja neden olmaktadır. Huzurevleri ile yaşlıların karşılaştıkları dezavantajların ve sorunların en aza indirilmesi hedeflenmektedir. Özellikle barınma, beslenme ve güvenlik gibi ihtiyaçların karşılanmasında ortaya çıkan dezavantajların giderilmesinde huzurevlerinin pek çok katkısının olduğu düşünülmektedir. Bu konuda araştırmalar yapılmasına karşın huzurevi sakinlerinin huzurevi yaşamı hakkındaki düşünceleri akademik açıdan yeterli ilgiyi görmemektedir. Bu çalışmada sakinlerin gözünden huzurevi yaşamının özünün anlaşılması amaçlanmıştır. Bu amaçla katılımcıları huzurevi yaşamını tercihe götüren nedenlere ve huzurevi yaşamındaki deneyimlerine odaklanılmıştır. Araştırmada fenomenolojik nitel araştırma deseni benimsenmiştir. 2019 yılı Mayıs ve Haziran aylarında 21 katılımcı ile 30-60 dakika süren derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Verilerin analiz edilmesi sonucunda huzurevi sakinlerinin huzurevi yaşamını tercih etme sebepleri olarak ekonomik yetersizlik, sosyal destek ihtiyacı, huzur ve özgürlük arayışı tespit edilmiştir. Ayrıca sakinler huzurevi yaşamını gündelik ihtiyaçlarını rahatlıkla karşılayabildikleri konforlu bir yaşam olarak tanımlamaktadır. Ancak sakinlerin gözünde huzurevi yaşamının ailenin sağladığı sosyal ve psikolojik destekten yoksun bir yaşam olduğu anlaşılmaktadır. Bu temalar çerçevesinde huzurevi yaşamının özünün zorunluluk, konfor ve özlem kavramlarıyla tanımlanabileceği sonucuna ulaşılmıştır.


Anahtar Kelimeler


Huzurevi, yaşlı, yaşlılık, yaşlı bakımı, fenomenoloji.

Tam Metin:

PDF

Referanslar


Abrahamson, K., Hass, Z. ve Arling, G. (2018). Shall I stay or shall I go? The choice to remain in the nursing home among residents with high potential for discharge. Journal of Applied Gerontology, 39(8), 863–870.

Aktaş Polat, S. ve Hira, İ. (2017). Konaklama birimi olarak huzurevleri algısı. Journal of Human Sciences, 14(4), 3250–3267.

Akyıl, R. Ç., Adıbelli, D., Erdem, N., Kırağ, N., Aktaş, B., ve Karadakovan, A. (2018). Huzurevinde ve evde kalan yaşlılarda yalnızlık ve algılanan sosyal destek ile mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 21(1), 33-41.

Ardahan, M. (2010). Yaşlılık ve huzurevi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 20(20), 25-32.

Arun Ö. ve Özkurt V. (2019). Bakım sürecinde ihmalin yeni bir türü: Geronteknolojik yoksunluk. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 9(2), 107-123.

Bahar A., Tutkun H. ve Sertbaş G. (2005). Huzurevinde yaşayan yaşlıların anksiyete ve depresyon düzeylerinin belirlenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 6, 227-239

Bahar, G., Bahar, A., ve Savaş, H. A. (2009). Yaşlılık ve yaşlılara sunulan sosyal hizmetler. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 4(12), 85-98.

Berg, B. L. ve Lune H. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, (H. Aydın, Çev.). Konya: Eğitim Yayınevi.

Blackburn, J., Locher, J. L., ve Kilgore, M. L. (2016). Comparison of long-term care in nursing homes versus home health: Costs and outcomes in Alabama. The Gerontologist, 56(2), 215-221.

Bodner, E., Cohen-Fridel, S., ve Yaretzky, A. (2011). Sheltered housing or community dwelling: Quality of life and ageism among elderly people. International Psychogeriatrics, 23(8), 1197-1204.

Campbell-Enns, H. J., Campbell, M., Rieger, K. L., Thompson, G. N., ve Doupe, M. B. (2020). No other safe care option: Nursing home admission as a last resort strategy. The Gerontologist, 60(8), 1504–1514.

Charles, K. K., ve Sevak, P. (2005). Can family caregiving substitute for nursing home care? Journal of Health Economics, 24(6), 1174–1190.

Cook, G., Thompson, J., ve Reed, J. (2015). Re-Conceptualising the status of residents in a care home: Older people wanting to ‘live with care’. Ageing and Society, 35(8), 1587-1613.

Çunkuş, N., Taşdemir Yiğitoğlu, G. ve Akbaş, E. (2019). Yaşlılık ve toplumsal dışlanma. Geriatrik Bilimler Dergisi, 2 (2), 58-67

Ebadi Asayesh, F. ve Özben, M. (2019). Huzurevleri ve yaşlılık: Ağrı ve İstanbul örnekleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(2), 849-864.

Efe, M. (2008). Kentsel çevre ve huzurevleri İzmir örneği. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 1(2), 121-133.

Eryiğit Günler, O. (2020). Modernleşme sürecinde yaşlılık ve sorunları, M. Çakır ve F. Kahraman (Ed.), Sosyal problemler sosyolojisi içinde (s. 460-483), Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.

Fleming, A., ve Kydd, A. (2018). What makes a nursing home homely? A Scottish based study, using q methodology of the perceptions of staff, residents and significant others. Journal of Research in Nursing, 23(2–3), 141–158.

Görgün Baran, A. (2020). Türkiye’de yaşlanmanın kadınlaşması ve yaşanan dezavantajlar. F. Arık ve L. Taş (Ed.) Dezavantajlı gruplar ve dezavantajlılık sosyolojisi içinde (s. 51-83), Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.

Görgün Baran, A., Kalınkara, V., Aral, N., Akın, G., Baran, G. ve Özkan, Y. (2005). Yaşlı ve aile ilişkileri araştırması: Ankara örneği. Ankara: T.C. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Yayınları.

Hauge, S., ve Kristin, H. (2008). The nursing home as a home: A field study of residents' daily life in the common living rooms. Journal of clinical nursing, 17(4), 460–467.

Heap, J. ve Fors, S. (2015). Duration and accumulation of disadvantages in old age. Social Indicator Research, 123, 411–429.

Hellström, U. W., ve Sarvimäki, A. (2007). Experiences of self-determination by older persons living in sheltered housing. Nursing ethics, 14(3), 413-424.

https://www.aile.gov.tr/haberler/huzurevleri-26-bin-cinarin-yuvasi-oldu/#:~:text=Halihaz%C4%B1rda%20Bakanl%C4%B1%C4%9Fa%20ba%C4%9Fl%C4%B1%2C%20%C3%B6zel%20ve,26%20bin%202%20ki%C5%9Fi%20kal%C4%B1yor. Erişim tarihi: 10.11.2022.

İçli, G. (2004). Huzurevinde kalan yaşlılar üzerine bir araştırma. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 1, 5-24.

Institute of Medicine (1986). Improving the quality of care in nursing homes. Washington, D.C.: National Academy Press.

Kahana, E., Lovegreen, L. ve Kahana, B. (2011). Long-term care: Tradition and innovation. A. Richard, Jr., Settersten ve L. A. Jacqueline L. (Ed.) Handbook of Sociology içinde (s. 583- 602).

Kalaycı, I. ve Özkul, M. (2017). Geleneksel kalabilsem modern olabilsem: Modernleşme sürecinde yaşlılık deneyimleri. Vizyoner Dergisi, 8 (18), 90-110.

Kalaycı, I. ve Özkul, M. (2018). Modernleşme sürecinin mağdurları olarak yaşlılar: Türkiye’de yaşlı istismarı ve ihmali. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 43, 92-119.

Karaca, F. (2010). Huzurevinde kalan yaşlıların hayata bakış açıları ve gelecekle ilgili beklentileri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 21(21), 50–72.

Karataş, S. (1990). Yaşlılıkta yaşam doyumu ve etkileyen etmenler. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Dergisi, 8(1-2-3), 105-114.

Kaya, F. (2017). Türkiye’de Yaşlı Nüfus ve Huzurevleri. Akademik Bakış, 61, 423-440.

Konak, A. ve Çiğdem, Y. (2005). Yaşlılık olgusu: Sivas huzurevi örneği. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29(1), 23-63.

Köroğlu, C. Z. ve Köroğlu, M. A. (2015). Mekânın dönüşümü ve yaşlılık üzerine: kentleşme ve yaşlılık olgusu. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (41), 812-821.

Kresl, P. K. ve Letri, D. (2010). The aging population and the competitiveness of cities. UK: Edward Elgar.

Lowry, D. S. (2009). Aging social change and elderly well-being in rural China: Insights from mixed-methods village research. Population Studies Center Research Report, 09-691.

Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. (S. Duman, Çev.). Ankara: Nobel.

Öz, F. (2002). Yaşamın son evresi: Yaşlılık psiko-sosyal açıdan gözden geçirme. Kriz Dergisi, 10 (2), 17-28.

Özmete, E. (2017). Türkiye’de kuşaklararası dayanışmanın değerlendirilmesi. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.

Öztop, H., Şener A. ve Güven, S. (2008). Evde bakımın yaşlı ve aile açısından olumlu ve olumsuz yönleri. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, (1): 39-49.

Özütürker, M. (2021). Yaşlı ayrımcılığı. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(36), 3043-3056.

Riedl, M., Mantovan, F., ve Them, C. (2013). Being a nursing home resident: A challenge to one's identity. Nursing Research and Practice, 1-9.

Rioux L. (2010). Why do elderly people choose to live in a community home? A study among French population. Bulletin of the Transilvania University of Braşov, 3(52), 115-120.

Ryan, A. A., ve Scullion, H. F. (2000). Family and staff perceptions of the role of families in nursing homes. Journal of Advanced Nursing, 32(3), 626-634.

Sanford, A. M., Orrell, M., Tolson, D., Abbatecola, A. M., Arai, H., Bauer, J. M., Cruz-Jentoft, A. J., Dong, B., Ga, H., Goel, A., Hajjar, R., Holmerova, I., Katz, P. R., Koopmans, R. T., Rolland, Y., Visvanathan, R., Woo, J., Morley, J. E., ve Vellas, B. (2015). An international definition for "nursing home". Journal of the American Medical Directors Association, 16(3), 181–184.

Şenol, D. ve Erdem, S. (2017). Yaşlılık ve yaşlı kadınlarda huzurevi algısı: Nitel bir çalışma. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (2), 31-50.

Şentürk, Ü. (2018). Yaşlılık sosyolojisi: Yaşlılığın toplumsal yörüngeleri. Bursa: Dora.

Stein, A. (2010). Longing for nothingness: resistance, denial, and the place of death in the nursing home. United Kingdom: Jason Aronson.

Svidén, G., Wikström B. M. ve Hjortsjö-Norberg, M. (2002). Elderly persons' reflections on relocating to living at sheltered housing, Scandinavian Journal of Occupational Therapy, 9(1), 10-16.

Talu, E. (2019). Huzurevlerine ilişkin toplumsal algı, üzerine bir ikilem: Beyaz Melek filmi̇. The Journal of Academic Social Science, 95(7), 157-170.

Taş, L. ve Arık, F. (2020). Dezavantajlı gruplar ve dezavantajlılığa ilişkin sosyolojik bir çerçeve. F. Arık ve L. Taş (Ed.), Dezavantajlı Gruplar ve Dezavantajlılık Sosyolojisi içinde (s. 7-50). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.

Taş, L., ve Şaldırdak, G. A. (2021). Huzurevinde kalan yaşlıların sosyal izolasyon deneyimleri. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 41(2), 351-379.

Taşçı, F. (2016), refah devleti ve yaşlılık algısı: Türkiye üzerinden değerlendirmeler. B. Altuntaş (Ed.) Dezavantajlı Gruplar ve Sosyal Politika içinde (s. 35-56). Ankara: Nobel Yayınları.

Tezcan, M. (1989). Toplumsal değişme ve yaşlılık. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 15(2), 169-177.

Tuckett, A. (2007). The meaning of nursing-home: ‘Waiting to go up to St. Peter, OK! waiting house, sad but true’: An Australian perspective. Journal of Aging Studies, 21, 119-133.

Tufan, İ. (2007). Modernleşme hareketi bağlamında Türkiye’de kuşaklar arası ilişkiler: Modernleşme hareketi genç ve yaşlı kuşakların ilişkilerine nasıl bir etki yapıyor? Akdeniz Ü. GB İTGE Arşivi, 1-158.

Van Bilsen, P. M., Hamers, J. P., Groot, W., ve Spreeuwenberg, C. (2008). Sheltered housing compared to independent housing in the community. Scandinavian Journal of Caring Sciences, 22(2), 265-274.

Van Manen, M. (1990). Researching lived experience: Human science for an action sensitive pedagogy. New York: State University of New York Press.

Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2000). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (2.bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.


Refback'ler

  • Şu halde refbacks yoktur.


Telif Hakkı (c) 2023 Levent Taş, Gülçin Cebecioğlu, Ali Hikmet Korkmaz

Lisans URL: https://creativecommons.org/licenses/by-nc/2.0/