Ali Şîr Nevâyî’nin Sedd-i İskenderî’sinden Hareketle Klasik Metinlerin Yeniden Yazılmasının Gerekliliği Üzerine Düşünceler / From Ali Şir Nevâyî’s Sedd-i İskenderî Forth Thoughts On The Requirement Of Re Writing Classical Texts
Öz
This study basically seeks answers for questions such as “How can the classical figures and works of Turkish history be introduced to today’s people? Who, which work(s) and which elements, motifs or narratives in the work(s) can be used for this? What methods can be
Bu çalışma, temelde “Türk tarihinin klasik şahsiyetleri ve eserleri günümüz insanına nasıl tanıtılabilir? Bunun için kimler, hangi eser(ler) ve eser(ler)deki hangi unsurlar, motifler ya da anlatılar kullanılabilir? Bu süreçte hangi yöntemlerden faydalanılabilir?” sorularına cevap aramak üzere hazırlanmıştır. Uzun vadede bütün tarihî metinlerin yeniden-yazılması gerektiğini düşünmekle birlikte, kültür taşıyıcılığı potansiyeline sahip olan klasikleşmiş şahsiyetlerin ve eserlerin öncelenmesi gerektiği kanaatindeyiz. Bu süreçte kaynak metinler belirlendikten sonra asıl önemli nokta, bu metinlerin günümüz insanının haz alabileceği bir forma dönüştürülmesidir. Böyle bir dönüşüm için modern metin eleştiri yöntemlerinden biri olan “yeniden-yazma”nın imkânlarından yararlanılabileceğini düşünüyoruz. Bu çalışmada, yeniden-yazılması “gerektiğini” düşündüğümüz şahıs/eser örneği olarak sahip olduğu özellikler dolayısıyla Alî Şîr Nevâyî ve onun Sedd-i İskenderî adlı eseri seçilmiştir. Çalışmanın başında yeniden-yazma yöntemi hakkında kısaca bilgi verilerek klasik metinlerin niçin yeniden-yazılması gerektiği tartışılacaktır. Sonrasında yeniden-yazılması için neden Alî Şîr Nevâyî’yi ve onun Sedd-i İskenderî’sini önerdiğimize ilişkin değerlendirmeler yapılacaktır. Daha sonra kastettiğimiz türde bir yeniden-yazma sürecinin nasıl bir organizasyon üzerinden yürütülebileceği sorgulanacaktır. Son olarak da Sedd-i İskenderî’nin “olası” bir yeniden-yazımında vurgulanması gerektiğini düşündüğümüz unsurlara örnekler verilecektir.
Anahtar Kelimeler
Tam Metin:
PDFReferanslar
Akdoğan, Y. (2019). Ahmedî, İskendernâme. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yay.
Aktulum, K. (2000). Metinlerarası ilişkiler. Ankara: Öteki Yayınevi.
Algar, H. & Alparslan A. (1998). Hüseyin Baykara. İslam ansiklopedisi (C. 18, s. 530-532). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
Avcı, İ. (2013). Türk edebiyatında İskendernâmeler ve Ahmed-i Rıdvân’ın İskendernâme’si (Doktora tezi). Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=vVNzTGHHhjHu3WMToxQ-hW6jUzEUbKl82bkPjsq0o1elwJW7x_7JnXLdWxmtg0Q
Avcı, İ. (2018). Aristo’nun İskender’e nasihatleri ve İskendernâmelere yansımaları. A. Yıldız (ed.), Ahmedî Sempozyumu Bildirileri Kitabı içinde (s. 173-194). Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Yay.
Ayçiçeği, B. (2013). Ahmedî (815/1412-13) ile Behiştî (917/1511-12?)’nin İskender-nâme’lerinin şekil ve muhteva bakımından karşılaştırılması. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 10, 129-204. Erişim adresi: http://devdergisi.com/Makaleler/1883853623_13%20Bünyamin %20Ayçiçeği.pdf
Calvino, İ. (2002). Klasikleri niçin okumalı? (K. Atakay, çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yay.
Gariper, C. & Küçükcoşkun, Y. (2009). Edebiyatta yenidenyazma ve Nazan Bekiroğlu’nun Yusuf ile Züleyha adlı anlatısı. H. Argunşah & A. Demir (haz.), 1980 Sonrası Türk Romanı Sempozyumu (27-28Mart 2008) Bildiriler içinde (s. 121-143). Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yay.
Gökcan, M. (2020). İskender hikâyeleri geleneğine dair bir değerlendirme: Alexander romance türü eserler ve Nizâmî’nin İskendernâmesi. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 25, 389-419. Erişim adresi: http://www.devdergisi.com/Makaleler/ 959154219_9.pdf
Gürbüz, M. (2016). Ta’likîzâde Mehmed Subhî, Firâset-nâme. Ankara: Grafiker Yay.
İbragimova, R. (2014). Alişir Nevai’nin eserlerinde bilim kurgusal unsurlar. İ. Akgün (haz.), Türk Dünyası Bilgeler Zirvesi: Gönül Sultanları Buluşması (26-28 Mayıs 2014) Bildiriler içinde (C. 1, s. 461-467). Eskişehir: Türk Dünyası Kültür Başkenti Ajansı Yay.
İsen Durmuş, T. (2011). Türk edebiyatında klasik algısı üzerine düşünceler. Millî Folklor, 23(90), 37-48. Erişimadresi: https://www.millifolklor.com/PdfViewer.aspx?Sayi=90&Sayfa=34
Kartal, A. & Çetindağ, Y. (2015). Alî Şîr Nevâyî/Nevâî. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Erişim adresi:
Kaya, M. (2000). İskender. İslam ansiklopedisi (C. 22, s. 555-557). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ali-sir-nevai
Kaya, M. (2016). Mensur Tercüme-i İskendernâme (inceleme-tenkitli metin) (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=cbOXH84Zayr Ljc0tI-QXKnH-1Dm88yAPOrzliqW3MW4nAU6T6h_J4JewwHuIOzgS
Kut, G. (1989). Ali Şîr Nevâî. İslam ansiklopedisi (C. 2, s. 449-453). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
Levend, A. S. (1965). Ali Şir Nevâî hayatı, sanatı ve kişiliği (C. 1-2). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Macit, M. (2006). Divan edebiyatı tartışmaları ve gelenekten yararlanma sorunu. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 7(77-78), 20-32.
Özdemir, M. (2013, Ağustos). Türk-İslâm bilim tarihinin yeniden yazımı açısından bilim tarihi yazım biçimleri tartışmasına giriş. Türk Yurdu, 312, 35-41. Erişim adresi: https://www.turkyurdu.com.tr/yazar-yazi.php?id=846
Özer, H. (2017). Yeniden-yazım örneği olarak Mahmut ile Meryem romanı. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 10, 267-282. doi: 10.16947/fsmia.372653
Süren, M. S. & Uras Yılmaz, A. (2020). Bir yeniden yazım örneği olarak Frankenstein. İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi, 12, 29-52. doi: 10.26650/iujts.2020.12.0003
Tören, H. (2001). Alî Şîr Nevâyî, Sedd-i İskenderî (inceleme-metin). Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
Türk Dil Kurumu (t.y.). Güncel Türkçe sözlük. www.sozluk.gov.tr. Erişim tarihi: 18.12.2020.
Ünver, İ. (1975). Türk edebiyatında manzum İskender-nâmeler (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
Ünver, İ. (2000). İskender (edebiyat). İslam ansiklopedisi (C. 22, s. 557-559). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
Refback'ler
- Şu halde refbacks yoktur.
Telif Hakkı (c) 2022 Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.