E-postama gönder Egemen Söylemin Bir Aracı Olarak Edebiyat Jules Verne’in Olağanüstü Yolculuklar Anlatısı / Literature as an Instrument of Dominant Discourse The Extraordinary Journeys Narrative of Jules Verne
Öz
Fransız yazar Jules Verne (1828-1905)’in edebi üretimi, yaşadığı dönemin toplumsal özelliklerini yansıttığı için edebiyat sosyolojisi alanında önemli bir araştırma nesnesi olarak yer almaktadır. Edebi metnin dış dünya ile olan ilişkisine odaklanan edebiyat sosyolojisi edebiyatı toplumsal bir kurum, bir olgu olarak kabul eder. Verne’i ünlü bir yazar yapan, Avrupalı (özellikle Fransız) çocukların ve ebeveynlerinin bilinmeyen yerler ve doğa hakkında bilgi edinebilmesini sağlamak amacı ile kaleme alınan ve bu nedenle çocuk edebiyatı kapsamına giren Olağanüstü Yolculuklar serisi 19. yüzyıl Avrupası’nın toplumsal yapısı hakkında önemli bilgiler aktarmakta, döneme şahitlik etmektedir. Bu bağlamda söz konusu serinin sosyolojik yorumu, hem onun yazıldığı dönemin iktisadi, siyasal, kültürel vb. toplumsal kurumlarını hem de toplumsal olanın edebiyata olan etkisini anlamayı sağlar. Bu çalışmada Verne’in Olağanüstü Yolculuklar serisinden yola çıkılarak edebiyatın, üretildiği dönemin siyasal söylemine/ideolojisine/temsil üretimine nasıl eklemlendiği ve onu yeniden ürettiği sorunsallaştırılacaktır. Başka bir ifadeyle edebiyatın egemen ideolojinin yeniden üreticisi olarak siyasal söylem alanı yaratabildiği iddia edilecektir. Çalışmada Olağanüstü Yolculuklar serisi üzerine yapılmış yabancı literatürdeki akademik araştırmalardan yola çıkılarak Verne’in metinlerinde kullandığı ideolojik temsiller ortaya konulmaya çalışılmıştır. Sonuç olarak, Olağanüstü Yolculuklar serisinin 19. yüzyılın bilimsel, sömürgeci ve şarkiyatçı söylemini yeniden ürettiği ve Avrupalı erkeği özne olarak kurarken, bilinmeyen coğrafyaları (Avrupalı olmayan toplumları) medenileştirilmesi gereken ötekiler olarak inşa ettiği tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Tam Metin:
PDFReferanslar
Akın, M. H. (2006). Jules Verne’in Yirminci Yüzyılda Paris adlı romanından bir dönemin bilim algısını okumak. Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Edebiyat Dergisi, 16, 183-190. Erişim adresi: http://acikerisimarsiv.selcuk.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/123456789/11684/Mahmut%20H.%20AKIN.pdf?sequence=1&isAllowed=y .
Alcocer, R. (2008). Along the banks of the Amazon: ethnicity and crosscultural imaging in Jules Verne’s La Jangada. Reconsidering Comparative Literary Studies, 5(1), 1-17. Erişim adresi: http://ejournals.library.vanderbilt.edu/index.php/ameriquests/article/view/112.
Alver, K. (2006). Edebiyat sosyolojisi ve hayat. Sosyoloji Dergisi, 15, 105-118. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/593328.
Andı, M. F. (1998). Türk edebiyatında Jules Verne tercümeleri. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 28, 65-80. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/158013.
Angenot, M. (2014). Jules Verne: the last happy utopianist. P. Parrinder (Ed.), Science fiction: A critical guide içinde (s. 18-33). London and New York: Routledge.
Barthes, R. (1957). Mythologies. Paris: Editions du Seuil.
Bayramoğlu, N. (2009). Önsöz: Sizi Mösyö Verne’le Tanıştıralım. V. Dehs (Yaz.), Jules Verne: Eleştirel bir biyografi içinde (s. 9-16) (S. Altınçekiç, Çev.). İstanbul: İthaki Yay.
Dehs, V. (2009). Jules Verne: Eleştirel bir biyografi (S. Altınçekiç, Çev.). İstanbul: İthaki Yay.
Dupuy, L. (2011). Jules Verne et la géographie française de la deuxième moitié du XIXème siècle. Annales de géographie, 679, 225-245. Erişim adresi: https://www.cairn.info/journal-annales-de-geographie-2011-3-page-225.htm.
Dupuy, L. (2013). Jules Verne’s extraordinary voyages, or the geographical novel of the 19th century. Annales de géographie, 690(2), 131-150. Erişim adresi: https://www.cairn-int.info/article-E_AG_690_0131--jules-verne-s-extraordinary-voyages.htm.
Emre, A. (2019). Jules Verne’in Osmanlısı: İnatçı Keraban. İstanbul: Temmuz Yay.
Etensel İldem, A. (2005). Kéraban le têtu, roman d’aventures et/ou roman orientaliste?. Caietele Echinox, 9, 131-138.
Evans, A. B. (1992). Jules Verne. C. S. Brosman (Ed.), Dictionary of literarybiography: Nineteenth-century french fiction writers, 1860-1900 içinde (s. 275-297). Detroit: Gale.
Guillaume, I. (2014). Aventures de trois Russes et de trois Anglais dans l’Afrique australe. Les enjeux de la chasse chez Jules Verne. Romantism, 165(3), 87-100. Erişim adresi: https://www.cairn.info/revue-romantisme-2014-3-page-87.htm.
Harpold, T. (2005). Verne’s Cartographies. Science Fiction Studies: A Jules Verne Centenary, 32(1), 18-42. Erişim adresi: https://www.depauw.edu/sfs/backissues/95/harpold95-images.htm.
Haser, M. (t.y.). Bizim Jules Verne. geoCED (Coğrafya Eğitimi Derneği Süreli Yayını), 4, 39-50. Erişim adresi: http://www.geoced.org/bizim-jules-verne/#_ftn1.
Jackson, P. (1989). Maps of meaning: An introduction to cultural geography. London and New York: Routledge.
Kıran, Z. (2005, 31 Mart). Ölümünün 100. yılında Jules Verne. Cumhuriyet Kitap, 78, 20-22.
Kontny, O. (2011, Ağustos-Eylül-Ekim). Üçgenin tabanını yok sayan Pythagoras: oryantalizm ve ataerkillik üzerine. Oryantalizm I, Doğu-Batı Dergisi, 20(I), 121- 136.
Loomba, A. (1998). Colonialism/Postcolonializm. London and New York: Routledge.
Moran, B. (2008). Edebiyat kuramları ve eleştiri. İstanbul: İletişim Yay.
Özcan, N. (2008). Jules Verne’den bir Osmanlı hicvi: İnatçı Keraban. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 59-67. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/16651.
Parla, J. (2018). Efendilik, şarkiyatçılık, kölelik. İstanbul: İletişim Yay.
Paudyal, B. P. (2013). Imperialism and the sublime in the science fictional works of Jules Verne (Yayınlanmamış doktora tezi). University of Hawai’i At Mãnoa.
Pratt, M. L. (1992). Imperial eyes: Travel writing and transculturation. London and New York: Routledge.
Said, E. W. (1997). L’Orientalisme: l’Orient créé par l’Occident. Paris: Edition du Seuil.
Sapiro, G. (2019, Aralık). Edebiyat sosyolojisi (E. C. Gürcan, Çev.). Ankara: DoğuBatı Yay.
Schick, İ. C. (2000). Batının cinsel kıyısı: Başkalıkçı söylemde cinsellik ve mekânsallık. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.
Smyth, E. J. (2000). Verne, SF, and modernity: An introduction. E. J. Smyth (Ed.), Jules Verne: Narratives of Modernity içinde (s. 1-10). Liverpool: Liverpool UniversityPress.
Spivak, G. C. (2009). Les subalternes peuvent-elles parler? (J. Vidal, Çev.). Paris: Editions Amsterdam.
Turner, B. S. (2001). On the Concept of Axial Space: Orientalism and the Originary. Journal of Social Archaeology, 1(1), 62-74. doi: 10.1177/146960530100100105.
Unwin, T. (2005a). Jules Verne: Negotiating change in the nineteenth century. Science Fiction Studies, 32(1), 5-17. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/4241318?casa_token=ECO1ffpLiacAAAAA%3A9z5kTTjowUrY5iOvOjXqmhjH_vm0cny3mFaJuocBgjvLKqATyKLTIAgP2-20Llj4G21Ud8b3-kaAj2OK4ydT9lP6PCMIhsHUoMSn0ug4Z7gpQto15VAZ&seq=1#metadata_info_tab_contents.
Unwin, T. (2005b). Jules Verne: Journeys in writing. Liverpool: Liverpool University Press.
Verona, R. M. (2004). Jules Verne in Transylvania. The Comparatist, 28, 135-150. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/44367224?casa_token=x9me_CIVnKEAAAAA%3ALTIFudbgZ1Zx_--Safu64rQjVfKZA8LyEOvTdml2cASPcwfyq2fKJv9PtXi8Cob7jTq-piDExfG4OkG0OSxkRW9ogTUD7pxVfUxtytybckBnszuTEREk&seq=1#metadata_info_tab_contents.
Vierne, S. (1989). Jules Verne: Mythe et modernité. Paris: Presses Universitaires de France.
Winandy, A. &Winandy, R. (1969). The twilightzone: Imagination and reality in Jules Verne’s Strange Journeys. Yale French Studies: The Child’s Part, 43, 97-110. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/2929639?casa_token=iwfHpBUjNQcAAAAA%3AAs4nIg5tfmduUvhp7WharDNIZVi8-JS--9mH3bTSTf5iw36m4K3cAMufzNlTK1q-MAA4UbjvhDNMNzOqClWbubxqRBRedHhMjx0UB8gwrFb1ddRW6BD8&seq=1#metadata_info_tab_contents.
Refback'ler
- Şu halde refbacks yoktur.
Telif Hakkı (c) 2021 Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.