EBÛ UBEYD el-KÂSIM B. SELLÂM VE ONA NİSPET EDİLEN el-LUĠÂT ELLETÎ NEZELE BİHÂ’L-KUR’ÂNU’L-KERÎM ADLI ESER / EBÛ UBEYD El-KÂSIM B. SELLÂM AND THE WORK NAMED EL-LUGÂT ELLETÎ NEZELE BIHÂ’L-KUR’ÂNU’L-KERÎM ATTRIBUTED TO HIM

Mahmut KAFES

Öz


Din, dil ve edebiyat alanlarında ortaya konulan ilk eserlerin müelliflerinden biri olan Ebû Ubeyd el- Kâsım b. Sellâm hicri birinci asrın ortalarında doğmuş, döneminin önemli ilim merkezlerinde tahsilini tamamlamış, kadılık ve eğitmenlik görevlerinde bulunmuştur. Anlamları kapalı kelimeler (garîbulluga) konusunda ilk eser verenlerden biri olarak bilinir.

Ebû Ubeyd’e nispet edilen el-Lugât elletî nezele bihâ’l-Kur’ânu’l-Kerîm adlı eser Kur’ân’da, lehçelerinden kelimeler bulunan önemli Arap kabilelerini konu alır. Ancak zaman zaman başka dillerden Arapça’ya geçmiş olup Kur’ân’da yer alan bazı yabancı kökenli kelimelere de değinmiştir. Kabile sayısı yaklaşık kırkı, dil sayısı da (Farsça, Süryânîce, İbrânîce, Habeşçe, Rumca, Kıptîce ve Berberîce) olmak üzere yediyi bulmaktadır.

Kelimeler, Kur’ân’daki sûre ve âyet sırasına göre dizilmiş, hangi lehçe ya da dilden geçtiği kelimenin hemen ardından belirtilmiştir. Birden fazla lehçe ve dillerden alınanlara da dikkat çekmiştir.  


Anahtar Kelimeler


Ebû Ubeyd;Kur’ân-ı Kerim; dil

Tam Metin:

PDF

Referanslar


ABDUTTEVVÂB, Ramazan, (1995), Buhûs ve makâlât fi’l-luga, Mektebetu’l-hancî, Kahire

ATEŞ, Süleyman, (1980), Kur’ân-ı Kerim ve Yüce Meâli, Kılıç Kitabevi, Ankara

BERV, Tevfik, (2001),Târihu’l-Arabi’l-kadîm, Dâru’l-fikr, Beyrut

CEVÂD, Ali, (1993), el-Mufassal fî târihi’l-Arab kable’l-İslâm, Câmiat-u Bağdâd, Bağdat

CEVHERÎ, Ebû Nasr İsmâil b. Hammâd, (1987), es-Sıhâh Tâcu’l-luga ve sıhâhu’l-arabiyye, Dâru’l-ilm li’l-melâyîn, Beyrut

DAYF, Şevkî, (2003), Târihu’l-edebi’l-arabî (el-Asru’l-Câhilî), Dâru’l-maârif, Kahire

DÎRÎNÎ, Abdulaziz b. Ahmed, (1892), et-Teysîr fi’t-tefsîr ya da et-Teysîru’l-kâfil hallu’l-meşâkil min elfâzi’l-Kur’ân, Kahire

EBÛ UBEYD, el-Kâsım b. Sellâm b. Miskîn el- Herevî, (1986), el-Hutab ve’l-mevâız (thk. Ramazan Abduttevvâb), Mektebetu’s-sekâfeti’d-dîniyye, Kahire

EBÛ UBEYD, el-Kâsım b. Sellâm b. Miskîn el-Herevî, (tsz.), Fazâilu’l-Kur’ân, (thk. Mervân el-Atıyye ve diğerleri), Dâr-u İbn-i Kesîr, Dımaşk

HAMAVÎ, Şihâbuddîn Ebû Abdillâh Yâkut b. Abdillâh, (1995), Mu’cemu’l-buldân, Dâr-u sâdır, Beyrut

İBNU ASÂKİR, Ebu’l-Kâsım Ali b. el-Hasen b. Hibetullah b. Abdullah, (1980),Târih-u medîneti Dımaşk, Dâru’l-fikr, Beyrut

İBNU HALDÛN, Ebû Zeyd Veliyyuddîn Abdurrahmân b. Muhammed, (tsz.), Dîvânu’l-mübtede ve’l-haber fî târihi’l-Arab ve’l-Berber ve men âsarahum min zevi’ş-şe’ni’l-ekber (thk. Halil Şehâde), Dâru’l-fikr, Beyrut

İBN-U HAZM, Ebû Muhammed Ali b. Ahmed b. Saîd, (1983), Cemheretu ensâbi’l-Arab, Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye, Beyrut

İBNU MANZÛR, Ebu’l-Fazl Cemâleddîn Muhammed b. Mukerrem, (2008), Lisânu’l-Arab, Dâru’l-fikr, Beyrut

İBNU’L-CEVZÎ, Ebu’l-Ferec Abdurrahman, (1987), Funûnu’l-efnân fî uyûni ulûmi’l-Kur’ân (thk. Hasan Ziyâuddîn), Dâru’l-beşâiri’l-İslâmiyye, Beyrut

İBNU’N-NEDÎM, Ebû’l-Ferec Muhammed b. Ebî Ya’kûb İshâk, (1978), el-Fihrist, Dâru’l-ma’rife, Beyrut

KALKAŞANDÎ, Ebû’l-Abbâs Ahmed, (1980), Nihâyetu’l-ereb fî ma’rifeti ensâbi’l-Arab, Dâru’l-kitâbi’l-Lubnânî, Beyrut

KALKAŞANDÎ, Ebu’l-abbâs Ahmed, (1982), Kalâidu’l-cimân fi’t-ta’rîf bi kabâili Arabi’z-zamân (thk. İbrâhim el-Ebyârî), Dâru’l-kitâbi’l-Lübnânî, Beyrut

KEHHÂLE, Ömer Rızâ, (1994), Mu’cemu kabâili’l-Arabi’l-kadîme ve’l-hadîse, Muessesetu’r-risâle, Beyrut

KEHHÂLE, Ömer Rızâ, (tsz.), Mu’cemu’l-müellifîn terâcim musannifi’l-kutubu’l-Arabiye, Dâr-u ıhyâı’t-turâsi’l-Arabî, Beyrut

KERÎM, Muhammed Riyâd, (1996), el-Muktedab fi lehecâti’l-Arab, Matbaatu’t-turkî, Tanta

KIFTÎ, Cemâleddîn Ebû’l-Hasen Ali b. Yûsuf, (1986), İnbâhu’r-ruvât alâ enbâhi’n-nuhât, Muessesetu’l-kutubi’s-sekâfiyye, Beyrut

MES’ÛDÎ, Ebu’l-Hasen Ali b. el-Huseyn b. Ali, (1996), Ahbâru’z-zamân ve acâibu’l-buldân ve’l-gâmir bi’l-mâi ve’l-umrân, Dâru’l-Endülüs, Beyrut

MUHAMMED, Abdu’l-Fettâh, (2009), Lugatu Tayy ve eseruhâ fi’l-Arabiyye, Dâru’l-esmâ, Dımaşk

NEMRÎ, Ebû Amr Yûsuf b. Abdillâh b. Muhammed, (1985), el-İnbâh alâ kabâili’r-ruvât (thk. İbrâhim el-Ebyârî), Dâru’l-kitâbi’l-Arabî, Beyrut

SUYÛTÎ, Celâleddîn Abdurrahmân (1888), el-Itkân fî ulûmi’l-Kur’ân, Mısır

SUYÛTÎ, Celâleddîn Abdurrahmân ve Celâleddîn el-Mahallî, (tsz.), Celâleyn Tefsiri, Çağırı yayınları, İstanbul

TÜCCÂR, Zülfikâr, (1994), Ebû Ubeyd Kâsım b. Sellâm, DİA, İstanbul

ZİRİKLÎ, Hayreddîn, (1969), el-A’lâm Kâmûsu’t-terâcîm, Beyrut

ZÜBEYDÎ, Ebû Bekr Muhammed b. el-Hasen, (tsz.), Tabakâtu’n-nahviyyîn ve’l-lugaviyyîn (thk. Muhammed Ebu’l-Fazl İbrâhîm) Dâru’l- ma’rife, Kahire

http://ar.wikipedia.org/wiki/ http://ar.wikipedia.org/wiki/سبأ

http://ar.wikipedia.org/wiki/لهجةالحجاز http://ar.wikipedia.org/wiki/نبطية

http://ar.wikipedia.org/wiki/مذحج/ http://www. bajila. com/mthhej.htm


Refback'ler

  • Şu halde refbacks yoktur.


Telif Hakkı (c) 2015 Mahmut KAFES

Lisans URL: https://creativecommons.org/licenses/by-nc/2.0/