E-postama gönder 
Hellen ve Roma Dünyasında Patronus-Cliens İlişkisi / Patronus-Cliens Relationship in Hellen and Roman World
Öz
Patronus-cliens ilişkisinin kökeni Roma’nın kurucusu olarak bilinen Romulus’a kadar dayandırılmaktadır. Roma dünyasında kimi zaman bireyler kimi zaman topluluklar güçlü nüfuza sahip kişiler tarafından korunma ihtiyacı hissetmişlerdir. Bunun yanı sıra kentler, Roma senatusuna erişim sağlayabilmek için en hızlı ve etkin bir yöntem olarak bu sisteme dâhil olmuşlardır. Kentler, senatusta kendi istek ve şikâyetlerini etkili bir şekilde dile getirsinler diye bir hamiye ihtiyaç duymuşlardır. Bazen kentlere Romalı yöneticiler, ağır yükümlülükler yüklemekteydiler. Bu nedenle bu ağır yükümlülüklere maruz kalmamak için yöneticilerin yanaşması olmayı tercih etmişlerdir. Kent konseyinin talebi doğrultusunda hami olarak senatusta etkili olabilecek bir isim seçilmekteydi. Seçilen elçilerin aracılığıyla bu talep hamiye iletilirdi. Talep karşılık görürse hami-yanaşma ilişkisi başlardı. Hami-yanaşma ilişkisinde karşılıklı yükümlülükler yer almaktaydı. Bu ilişki gayri resmi bir ilişki olduğu için hukuki bir yaptırım söz konusu değildi. Senatörler için hami-yanaşma ilişkisi itibar meselesiydi. Karşılıklı menfaat ilişkisine dayanan himaye sistemi Roma’nın geniş topraklarında yaygın olarak görülmekteydi. Antik kaynaklar, onurlandırma yazıtları ve tabulae patronatuslar bu sistem hakkında ayrıntılı bilgiler vermektedir. Batı Anadolu’da yer alan çok sayıda kent kendisine çeşitli nedenlerle hami ya da hamiler seçmiştir. Kimi zaman halka karşı iyi niyet beklentilerinin karşılanması için kimi zaman da yöneticinin verebileceği zararlardan korunmak için önemli isimleri kendilerine hami olarak seçmişlerdir. Biz de bu çalışmamızda Hellen ve Roma dünyasında bulunan olgulardan biri olan patronus-cliens kavramları hakkında, epigrafik, antik ve modern kaynaklara dayanarak değerlendirmede bulunmaya çalışacağız.
Anahtar Kelimeler
Tam Metin:
PDFReferanslar
Ager, L. S. (1997). Interstate Arbitrations In the Greek World, 337-90 B.C. Berkeley-Los Angeles-Oxford: University of California Press.
Akderin, F. (2018). Latince Sözlük. İstanbul: Say Yayınları.
Badian, E. (1967). Foreign Clientelae (264-70 BC). Oxford: Clarendon Press.
Bloy, D. (2012). Roman Patrons of Greek Communities Before the Title… . Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte, 61(2), 168-201. Erişim adresi: https://www.jstor.org/action/doBasicSearch?Query=Roman+Patrons+of+Greek+Communities+Before+the+Title.
Bowersock, G. W. (1965). Augustus and The Greek World. Oxford: Clarendon Press.
Braund, D. (1990). Function and dysfunction: personal patronage in Roman Imperialism. A. Wallace Hadrill (Ed.), Patronage in Ancient Society (s. 137-152). London: Routledge.
Broughton, T.R.S. (1952). The Magistrates of The Roman Republic II. New York: American Philological Association.
Cambridge: Cambridge University Press.
Cicero (1916). Against Verres. The Orations of Marcus Tullius Cicero I (C. D. Yonge,
Cicero (1919). Letters to Atticus (E. O. Winstedt, M. A, Trans.). London-New York:
Cicero (1928). De Officiis (W. Miller, Trans.). London-New York: William Heineman
Cicero (1958). Pro Sestio. Orations, Pro Sestio In Vatinium (R. Gardner, Trans.).
Cicero (1976). Orations, In Catilinam 1-4: Pro Murena-Pro Sulla, Pro Flacco (C. Macdonald,
Crawford, M. H. (1996). Roman Statutes I. London: Institute of Classical Studies.
Deniaux, E. (2006). Patronage. N. Rosentein & R. Morstein (Ed.), A Companion to the Roman Republic (s. 401-420). Malden-Oxford-Victoria: Wiley-Blackwell.
Eilers, C. C. (1991). Cn. Domitius and Samos: A New Extortion Trial. ZPE, 89, 167-178. Erişimadresi:https://www.jstor.org/action/doBasicSearch?Query=Cn.+Domitius+and+Samos.
Eilers, C. C. (1999). M. Silanus, Stratoniceia, and the Governors of Asia under Agustus. Tyche, 14, 77-86. Erişim adresi: https://tyche-journal. at/tyche/index.php/tyche/article.
Eilers, C. C. (2002). Roman Patrons of Greek Cities. Oxford: Oxford University Press.
Emiroğlu, K & Aydın, S. (2003). Antropoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Ferrary, J. L. (1997). The Hellenistic World and Roman Political Patronage. P. Cartledge & P. Garnsey & E. Gruer (Ed.), Hellenistic Constructs Essays in Culture, History and Historigraphy (s. 105-119). Berkeley-Los Angeles-London: University of California Press.
Finley, M. I. (1983). Politics in The Ancient World. Cambridge: Cambridge University Press.
Freeman, P. (2019). Iulius Caesar (Ü. E. Uysal, Çev.). İstanbul: Kronik Kitap.
G.P. Putnam’s Sons.
Galsterer, H. (1988). Municipium Flavium Irnitanum: A Latin Town in Spain, JRS, 78, 78-90. Erişim adresi:https://www.jstor.org/action/doBasicSearch?Query=Municipium.
Garnsey, P. & Woolf, G. (1990). Patronage of the rural poor in the Roman World. A. Wallace Hadrill (Ed.), Patronage in Ancient Society (s. 153-170). London: Routledge.
Gelzer, M. (1969). The Roman Nobility (R. Seager, Trans.). Oxford: Basil Blackwell.
Gregory, A. P. (1997). A New and Some Overlooked Patrons of Greek Cities In the Early Principate, Tyche, 12, 85-91. Erişim adresi: https://tyche journal.at/tyche/index.
Herman, G. (1987). Ritualised Friendship & The Greek City. Cambridge: Cambridge University Press.
Herodotos (2002). Herodot Tarihi (M. Ökmen, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Herrmann, P. (1974). Cn. Domitius Ahenobarbus: Patrons von Ephesos und Samos, ZPE, 14, 257-258. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/20180702?seq=1#metadata.
Inscriptiones Graecae. Erişim adresi : http://telota.bbaw.de/ig/IG%20XII%206,%201,%20351?qString=351. Erişim tarihi: 14/10/2019.
Johnson, T. & Dandeker, C. (1990). Patronage: relation and system. A. Wallace Hadrill. (Ed.), Patronage in Ancient Society (s. 219-242). London: Routledge.
Karahan, Ü. O. (2019). Hellenistik ve Roma Dönemi’nde Hellen Kentlerinde Tahkim: Samos-Priene Örneği. History Studies, 11(3), 963-981. DOI Number: 10.9737/hist.2019.749
Lintott, A. (1999). The Constitution of the Roman Republic. Oxford: Clarendon Press.
Lintott, A. (2010). The Romas in the Age of Agustus. Malden-Oxford: Wiley-Blackwell.
Nicols, J & Oreg, E. (1980). Tabulae Patronatus: A study of the Agreement between Patron and Client Comunity. T. Hildegard-Haase (Ed.), ANRW / Geschichte und Kultur Roms I m Spiegel Der Neueren Forschung (s. 535-561). Berlin: Wolfgang.
Nicols, J. (1980). Pliny and The Patronage of Communities. Hermes, 3, 365-385. Erişim adresi:https://www.jstor.org/action/doBasicSearch?Query=Pliny+and+The+Patronage+of+Communities.
Nicols, J. (1989). Patrona Duitatis: Gender and Civic Patronage. C. Deroux (Ed.), Studies in Latin Literatüre and Roman History V (s. 117-142). Bruxelles: Latomus.
Nicols, J. (1990a). Patrons of Greek Cities in the Early Principate. ZEP,80, 81-100. Erişim adresi: https://www.jstor.org/action/doBasicSearch?Query=Patrons+of+Greek.
Nicols, J. (1990b). Patrons of Provinces in the Early Principate: The Case of Bithynia. ZEP 80. 101-108. Erişim adresi: https://www.jstor.org/action/doBasicSearch?Query.
Nicols, J. (2014). Civic Patronage in the Roman Empire. Leiden-Boston: Brill.
Plinius (2018). Genç Plinius’un Mektupları (L. Keskin, Çev.). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
Plutarkhos (1955). Bio Paralleoi. Plutarch’s Lives V (B. Perrin, Trans.). Cambridge-London: Harvard University Press-William Heinemann Ltd.
Plutarkhos (1959). Bio Paralleoi. Plutarch’s Lives VIII (B. Perrin, Trans.). Cambridge-London: Harvard University Press-William Heinemann Ltd.
Polybios. (1957). The Histories. A Historical Commentary on Polybius I (F.W. Walbank, Trans.). Oxford: Clarendon Press.
Polybios. (1967). The Histories. A Historical Commentary on Polybius II (F.W. Walbank, Trans.). Oxford: Clarendon Press.
Polybios. (1979). The Histories. A Historical Commentary on Polybius III (F.W. Walbank, Trans.). Oxford: Clarendon Press.
Pomeroy, S. B. (2018). Antik Yunan’ın Kısa Tarihi (O. Yarlıgaş, Çev.). İstanbul: Alfa.
Reynolds, J. (1982). Aphrodisias and Rome. London: Society for the Promotion of Roman Studies.
Rich, J. (1990). Patronage and Interstate Relations in the Roman Republic. A. Wallace Hadrill (Ed.), Patronage in Ancient Society (s. 117-135). London: Routledge.
Saller, R. P. (1982). Personal Patronage under The Early Empire. Cambridge: Cambridge University Press.
Sherk, R. K. (1969). Roman Documents From The Greek East. Baltimore: The Johns Hopkins University Press.
Sylloge Inscriptionum Graecarum. Erişim adresi: http://www.attalus.org/docs/sig.html. Erişim tarihi: 14/10/2019.
Tacitus (1980). The Histories. I- III (C. H. Moore, Trans.). Cambridge-London: Clarendon Press.
Tekin, O. (2012). Eski Yunan ve Roma Tarihine Giriş. İstanbul: İletişim Yayınları.
Titus Livius (1943). History of Rome. Livy VII From The Founding of The City (F. G. Moore, Trans.). London-Cambridge: Harvard University Press-William Heinemann.
Titus Livius (2007). History of Rome. Rome’s Mediterranean Empire. Books 41-45 and the Periochae (J. D. Chaplin, Trans.). Oxford: Oxford University Press.
Trans.). Cambridge: Cambridge University Press.
Trans.). London: Richard Clay.
Tuchelt, K. (1979). Frühe Denkmäler Roms in Kleinasien. Teil I. Roma und Promagistrate. Tübingen: Wasmuth.
Valerius Maximus (1684). Memorable Acts and Sayings. Collections of the Memorable Acts and Sayings (B. Crayle, Trans.). London: Benjamin Crayle.
Wallace Hadrill, A. (1990). Patronage in Roman Society: from republic to Empire. A. Wallace Hadrill (Ed.), Patronage in Ancient Society (s. 63-87). London: Routledge.
Wallace, M. B. (1970). Early Greek Proxenoi. Phoenix, 24(3), 189-208. Erişim adresi: https://www.jstor.org/action/doBasicSearch?Query=Early+Greek+Proxenoi
Westbrook, R. (2005). Patronage in the Ancient Near East. Journal of the Economic and Social History of the Orient, 48(2), 210-233. Erişim adresi: https://www.jstor.org/action/doBasicSearch?Query=Patronage
William Heineman-G.P. Putnam’s Sons.
Zvi, Y. (1969). Plebs and Princeps. Oxford: Clarendon Press.
Refback'ler
- Şu halde refbacks yoktur.
Telif Hakkı (c) 2020 Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.