Söylemsel Psikoloji ve Zihinsel Üslup: Öykü Çözümlemesi / Discourse Psychology and Mental Style: Short Story Analysis

Hatice Sezgi Saraç Durgun

Öz


Zihinsel üslup kişinin zihin akışını, kullandığı dile yansıttığı görüşüne dayanır. Buna göre, bir kişinin kullandığı dilde birçok farklı dilbilim unsurları bulunmakta ve bu unsurlar bireyin zihinsel süreçlerine ışık tutabilmektedir. Konuşmacıya ait bu türden dilbilimsel seçimler farklı zihinsel durumlarla ilişkilendirilir. Sözcük seçimi, sözdizimi, yan anlamlar, geçişlilik ve benzeri dil kullanımları söylemsel psikoloji ve dolayısıyla zihinsel üslup araştırma alanına girer. Bu çalışmanın amacı, yazar Mine Söğüt’ün Annemin O Harikulade Saçları öyküsündeki başkarakterin söylemindeki zihinsel üsluba ilişkin dil unsurlarını incelemektir. Karakterin birincil ağızdan anlattığı bu öyküde farklı odaklayımlar, şimdiki zaman ve geçmiş zaman bağlamlarının bir arada sunumu ve geçişliliğin çeşitliliği metinde göze çarpmaktadır. Öykünün açılışında en fazla somut süreç göze çarpsa da farklı süreçlerin bir arada verildiği bir metinle konunun aktarıldığı görülmektedir. Bu çeşitlilik ve çokluk olgusu, sözcük ve yapı kullanımlarında da ‘tekrar’ ile kendini göstermektedir. Metindeki biçimsel yinelemeler âdeta bir yankı, vurgulama, öne çıkarma, sayıklama etkisi ile ana karakterin psikolojik ikilemini yansıtmaktadır.


Anahtar Kelimeler


Üslup, Söylemsel psikoloji, Geçişlilik, Odaklayım.

Tam Metin:

PDF

Referanslar


Aksakal, A. (2014). Mine Söğüt [Söyleşi]. Kitapçı Dergi (12), 17 Haziran 2019 tarihinde https://www.academia.edu/38164625/Mine_S%C3%B6%C4%9F%C3%BCt_S%C3%B6yle%C5%9Fi.pdf adresinden alındı.

Dietrich, B. C. (1990). Oracles and divine inspiration. Kernos [Online], DOI: 10.4000/kernos.984

Fowler, R. (1977). Linguistics and the Novel. London: Methuen.

Fowler, R. (1986). Linguistic criticism. Oxford: Oxford University Press.

Fowler, R. (1989). Linguistics and the novel. London: Routledge.

Garner, W. R. (1974). The Processing of information structure. Potomac, MD: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.

Genette, G. (1988). Narrative discourse revisited. New York: Cornell University Press.

Halliday, M. A. K. (1985). An introduction to functional grammar. London: Edward Arnold.

Halliday, M.A.K. (1994). An introduction to functional grammar (2. bs.). London: Edward Arnold.

Halliday, M.A.K. ve Matthiessen, C.M.I.M. (2006). Construing experience through meaning: A language-based approach to cognition. London: Continuum.

Hopper, P. J. ve Thompson, S. A. (1980). Transitivity in grammar and discourse. Language 56(2), 251-299.

Klein, M. (1998). Haset ve Şükran. (O. Koçak & Y. Erten, Çev.). İstanbul: Metis Öteki Yayınları. (1957).

Lakoff, G. ve Johnson, M. (1980). Johnson Metaphors We Live by. Chicago: University of Chicago Press.

Leech G. ve Short M. (1981). Style in fiction. London: Longman.

Lodge, D. (2002). Consciousness and the novel. London: Secker and Warburg.

Memmedova, B. ve Şekerci, Ö. (2009). Mysteries of style for students of literature. Ankara: Nobel.

Özünlü, Ü. (2001). Edebiyatta dil kullanımları. İstanbul: Multilingual.

Palmer, A. (2003). The mind beyond the skin. D, Herman (Yay. Haz.) Narrative Theory and the Cognitive Sciences içinde (s. 322-348). Stanford, CA.: Center for the Study of Language and Information.

Semino, E. (2007). Mind style 25 years on. Style. 41(2), 153–173.

Semino, E. ve Swindlehurst, K. (1996) Metaphor and mind style in Ken Kesey’s One Flew Over the Cuckoo’s Nest. Style 30(1), 143–166.

Söğüt, M. (2019). Deli kadın hikayeleri (21. bs.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Veltruský, J. (1980). Jan Mukařovský's Structural Poetics and Esthetics. Poetics Today, 2(1b), 117-157. DOI:10.2307/1772240

Wittgenstein, L. (1953). Philosophical Investigations. (G.E.M. Anscombe, Çev.). Oxford: Blackwell.


Refback'ler

  • Şu halde refbacks yoktur.


Telif Hakkı (c) 2020 Hatice Sezgi Saraç Durgun

Lisans URL: https://creativecommons.org/licenses/by-nc/2.0/