Aşiret Yapılarında Boşanma Deneyimi: Van Örneği / Divorce Experience in Tribal Structures: The Case of Van Province

Öz

Bu çalışmanın amacı, bir yanda modern çağın kaçınılmaz döngüsü diğer yanda ise gelenek, kültür ve aşiret dokusuyla oluşturduğu toplumsal desene sahip olan Van’da aşiret mensupları arasında gerçekleşen ve bir tabu olarak görülen boşanmaları sosyolojik açıdan irdelemektir. Karakteristik özelliği itibariyle dominant bir eril yapı özelliği sergileyen aşiret yapılarında, modernleşmeyle birlikte, birey ve bireyciliğin etken bir söylem olarak yankı bulduğu günümüzde, gelenekten uzaklaşma, kitle iletişim ve rasyonelleşme hareketleri beraberinde aile ve evlilik kurumunu temelinden sarsmıştır. Türkiye’de 2000’li yıllarla birlikte yükselen bir trend olan boşanma yalnızca modern toplumları değil dirençli bir yapıya sahip olan aşiret örgütlenmelerini de etkilemiştir. Van’daki boşanmış aşiret üyelerini odağına alan bu çalışmada, Van’daki boşanmaları geniş bir açıdan değerlendirmeyi hedeflediğinden 2001-2016 TÜİK boşanma istatistikleri ile birlikte Van’da aşiret üyesi boşanmış 5 kadın, 5 erkek ve boşanma davalarına bakan 5 avukat ile gerçekleştirilen nitel görüşmelerden edinilen geniş veri seti üzerinden çalışıldı. Geleneğin baskın karakteri ile bir tabu olarak görülen boşanmanın, günümüzde Van’da aşiret üyelerinde günlük hayatın pratikleri arasında yer edinmeye başladığı görülmektedir. Boşanmaların gerçekleşmesinde ise kentin sosyolojik dokusu yanında evlilik şekli, ailelerin rolü, aile içi şiddet ve aldatmanın baskın olduğu ortaya çıkmaktadır.