İLK TÜRKÇE ÇOCUK DERGİLERİ VE “ÇOCUKLARA MAHSUS GAZETE” / THE EARLY TURKISH CHILDREN’S PERIODICALS AND “ÇOCUKLARA MAHSUS GAZETE” [THE JOURNAL SPECIAL TO CHILDREN]

Sena KÜÇÜK

Öz


Ülkemizde çocuk dergilerinin tarihi Mümeyyiz’le başlar. Mümeyyiz 1869’da yayımlanmıştır. Bu tarihten Çocuklara Mahsus Gazete’ye kadar (1896) yirminin üzerinde çocuk dergisi çıkmıştır. Bunlar amaç, ilke, yöntem, bakış açısı, dil, içerik, yazar kadrosu, şekil ve süre açısından benzer özellikler gösterirler. Çocuklara Mahsus Gazete, profesyonel ve ilkeli yayın anlayışı ve istikrarlı çizgisiyle bunlardan ayrılır.

Eski harfli çocuk dergileri arasında en uzun süreli yayın olan Çocuklara Mahsus Gazete’deki edebiyat verimlerinin ortaya konulması çocuk edebiyatı tarihi açısından önem taşımaktadır.

Çocuklara Mahsus Gazete’de şiir, fabl, hikâye, roman, tiyatro, anı, biyografi, gezi yazısı, mektup türünde eserler yer almıştır. Bu eserlerde konu ve ileti öne çıkmış, otoriter anlayışla kaleme alınan bu metinlerde sanatsallık çoğu zaman geri planda kalmıştır. Sekizinci ciltten itibaren yoğunlaşan çeviri metinlerle bu eksiklik giderilerek nitelikli ürünler ortaya konulmuştur.

Çocuklara Mahsus Gazete, Türkçe çocuk dergileri ve çocuk edebiyatı açısından önemli bir aşamadır.


Anahtar Kelimeler


Çocuklara Mahsus Gazete; eski harfli çocuk dergileri; çocuk edebiyatı

Tam Metin:

PDF

Referanslar


ACAROĞLU, Türker (1944), Çocuk Şiirleri Antolojisi, Ankara: Berkalp Kitabevi.

ACAROĞLU, Türker (1970, 1 Eylül), “Çocuklar İçin Süreli Yayınlar”, Türk Dili, S. 228, s. 459-462.

AKAY, Hasan (1998), Servet-i Fünûn Şiir Estetiği, İstanbul: Kitabevi Yayınları.

AKIN, İsmail (1995), Çocuk Edebiyatında Tevfik Fikret ve Şermin Adlı Eserinin Yeri, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.

ALPAY, Meral (1980), “Türk Çocuk Edebiyatı”, Güney-Doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, S. 8-9, s. 167-191.

BALCI, Ahmet (2002), Çocuklara Rehber Dergisinin Çocuk Eğitimi Açısından İncelenmesi, Hatay: Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.

BAYRAK, M. Orhan (1994), Türkiye’de Gazeteler ve Dergiler Sözlüğü (1831 – 1993), İstanbul: Küll Yayınları.

BAYRAM, Yavuz (2005, Ağustos-Eylül), “Türk Edebiyatının İlk Çocuk Dergisi: Mümeyyiz (1869-1870)”, Hece (Çocuk Edebiyatı Özel Sayısı), S. 104-105, s. 484-500.

BERKES, Niyazi (2002), Türkiye’de Çağdaşlaşma, 3. baskı, İstanbul: YKY.

ÇAPANOĞLU, Münir Süleyman (1962), Basın Tarihine Dair Bilgiler ve Hatıralar, Hür Türkiye Dergisi Yayınları.

ÇETİN, Nurullah (2003), Şiir Çözümleme Yöntemi, Ankara: Öncü Basımevi.

DİLİDÜZGÜN, Selahattin (1996), Yazın Eğitimine Atılan İlk Adım – Çağdaş Çocuk Yazını, İstanbul: YKY.

DUMAN, Hasan (2000), Osmanlı – Türk Süreli Yayınları ve Gazeteleri (1828 – 1928), Ankara: Enformasyon ve Dokümantasyon Hizmetleri Vakfı Yayınları.

EMİROĞLU, Öztürk (1992), Tanzimattan 1928’e Kadar Yayınlanan Çocuk Gazete ve Dergileri Üzerine Bir İnceleme, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.

ENGİNÜN, İnci (2001), “Bir Çocuk Edebiyatçısı: Mehmet Şemseddin”, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, 4. baskı, İstanbul: Dergâh Yayınları.

Gazi Ahmed Muhtar Paşa (1993), Takvîmü’s- Sinîn, Hazırlayanlar: Yücel Dağlı, Dr. Hamit Pehlivanlı, Ankara: Genelkurmay Basımevi.

GENÇEL, Şeyma (1984), “Çocuk Dergileri”, Türkiye’de Dergiler, Ansiklopediler (1849 – 1984), İstanbul: Gelişim Yayınları.

GÜLTÜRK, Kirman (1981), Çocuklara Mahsus Gazete’nin 1-50 Sayılarının (1. cildinin) Sistematik Tetkik ve Umumî İndeksi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınlanmamış Lisans Tezi.

IŞIK, İhsan (2006), Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi, 10 Cilt, Ankara: Elvan Yayınları.

İNAL, İbnülemin Mahmut Kemal (1988), Son Asır Türk Şairleri, 4 Cilt, 3. baskı, İstanbul: Dergâh Yayınları.

İNUĞUR, M. Nuri (2002), Basın ve Yayın Tarihi, İstanbul: DER Yayınları İslâm Ansiklopedisi (1965), 13 Cilt, İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.

KÜR, İsmet (1991), Türkiye’de Süreli Çocuk Yayınları, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.

OĞUZKAN, A. Ferhan (2001), Çocuk Edebiyatı, Ankara: Anı Yayıncılık.

OKAY, Cüneyd (1999), Eski Harfli Çocuk Dergileri, İstanbul: Kitabevi Yayınları.

ORAL, Fuad Süreyya (1967), Türk Basın Tarihi – Birinci Kitap: Osmanlı İmparatorluğu Dönemi, Yeni Adım Matbaası.

OZANSOY, Halit Fahri (1970), Edebiyatçılar Çevremde, Ankara: Sümerbank Kültür Yayınları.

SEVENGİL, Refik Ahmet (1968), Türk Tiyatrosu Tarihi V: Meşrutiyet Tiyatrosu, İstanbul: Devlet Konservatuvarı Yayınları, Millî Eğitim Basımevi.

TOPUZ, Hıfzı (1973), 100 Soruda Basın Tarihi, İstanbul: Gerçek Yayınevi.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi Devirler / İsimler / Eserler / Terimler (1977/77/79/81/82/86/90/98), 8 Cilt, İstanbul: Dergâh Yayınları.

YAŞAR, Şeyma (2001), İlk Çocuk Dergilerinden Mümeyyiz, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.

YÖNTEM, Ali Canip (2005), “Muallim Cûdî Efendi”, Prof. Ali Canip Yöntem’in Yeni Türk Edebiyatı Üzerine Makaleleri, Hazırlayanlar: Ahmet Sevgi-Mustafa Özcan, 2. basım, Konya: Tablet Kitabevi.


Refback'ler

  • Şu halde refbacks yoktur.


Telif Hakkı (c) 2015 Sena KÜÇÜK

Lisans URL: https://creativecommons.org/licenses/by-nc/2.0/