XV. Yüzyılda Muhammed Tarafından Yazılan Manzum Sîret’in Nüshaları-I / Copies of the Poem Sîret Written by Muhammad in the XVth Century-I

Hasan Ali Esir

Öz


“Sîret”, daha yaygın adıyla “siyer”, Hz. Peygamber’in hayatını konu alan eserlerin genel adıdır. İlk başta bu tür eserler için kullanılan “sîret” kelimesi daha sonra yaygın olarak “siyer” şeklinde kullanılmıştır. İlk örnekleri Arap edebiyatında olan “sîret” / “siyer”, Türk edebiyatında -XIV. yüzyıldan itibaren görülmeye başlar. Türk edebiyatında bilinen ilk örmek, XIV. yüzyılın ikinci yarısında Darîr tarafından manzum-mensur olarak yazılan Sîretü’n-nebî’dir. Bugün bilinen ve tamamı manzum olan ilk örnek ise XV. yüzyılda Muhammed adlı bir müellif tarafından yazılan ve makaleye konu olan- Sîret’tir. Eser 15.500 beyit civarındadır. Eserde çok sayıda arkaik sözün bulunması onu Türk dili ve edebiyatı açısından önemli kılmaktadır. Sîret’in yazıldığı 872 [1467] yılından itibaren pek çok istinsahı ve taş baskısı yapılmıştır. Bu, onun çok sevilip okunduğunu gösterir. Ancak tespit edilen altmış dokuz nüshadan hiçbiri Muhammed’in kaleminden çıkan eseri tam olarak vermemektedir. Sîret’in bazı istinsah ve taş baskılarını yapanların, eser müellifinin adını çıkararak yerine kendi adlarını koydukları görülmektedir. Bu şekildeki bir değişikliğin, eseri sahiplenmek arzusundan kaynaklandığı anlaşılıyor. Makalede Sîret’tin yurt içinde ve yurt dışında tespit edilen nüshaları tanıtılacaktır. Sîret hakında bilgi veren çalışmalar ile nüshaların değerlendirilmesi ise bir sonraki makaleye konu olacaktır.


Anahtar Kelimeler


Sîret, siyer, Muhammed, yazma nüsha, taş baskı.

Tam Metin:

PDF

Referanslar


Ankara Millî Kütüphane. http://dijital-kutuphane.mkutup.gov.tr/[13.04.2018].

Atatürk Üniversitesi Merkez Kütüphane Seyfettin Özege Salonu. http://kutuphane.atauni.edu.tr/yordambt/yordam.php[10.06.2018].

Cunbur, M., Kaya, D., Ünver, N., Yılmaz, H. (1999). Türk Dil Kurumu Kütüphanesi yazma eserler kataloğu. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.

Dağlı, Y., İşli, E. N., Bilgin, O., Azamat, N. (2001). Yapı Kredi Sermet Çifter Araştırma Kütüphanesi yazmalar kataloğu. İstanbul: Yapı Kredi Yay.

Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Kütüphanesi. http://yazmalardtcf.ankara.edu.tr [11.05.2018].

Gölpınarlı, A. (1976). Mevlânâ Müzesi Yazmalar Kataloğu (3 Cilt). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.

Ircica Digital Library. https://e-library.ircica.org/ [14.03.2018].

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı. http://katalog.ibb.gov.tr/yordambt/yordam.php?dilsecim=0&-vt=YordamBTSYS& [12.02.2018].

İstanbul Kütüphaneleri Tarih-Coğrafya Yazmaları Katalogları (11 Fasikül)(1943). İstanbul: Maarif Matbaası.

İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi. http://katalog.istanbul.edu.tr/client/tr_TR/default_tr/search/results?qu=Siret%C3%BC%27n-Neb%C3%AE&te=&lm=IUNEK [18.06.2018].

Karatay, F. E. (1961). Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Türkçe yazmalar kataloğu (2 Cilt). İstanbul: Topkapı Sarayı Müzesi Yay.

Konya Koyunoğlu Müze ve Kütüphanesi. http://88.255.225. 19: 8091/tarama.php?cmd=search&genel=koyuno%F0lu [23.04.2018].

Levend, A. S. (1972). “Dinî Edebiyatımızın Başlıca Ürünleri”. TDAY Belleten XX: 35-80.

Özmen, M. (2012). Zaifi'nin Manzum Siyer-i Nebi'sinin transkripsiyonlu çevirisi ve incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/.

Parlatır, İ. ve Hazai, G. (2007). Macar Bilimler Akademisi Kütüphanesi Türkçe el yazmaları kataloğu. Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Yay.

Sohrweide, H. (1974). Türkische Handschriften Band XIII, 3. Wiesbaden: Franz Steiner Verlag Gmbh.

Sohrweide, H. (1981). Türkische HandschriftenTeil V. Wiesbaden: Franz Steiner Verlag Gmbh.

Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı. http://www. Yazmalar.gov.tr/ [21.05.2018].

Zejnil, F. (1999). Katalog Arapskih, Turskih, Perzijkih i Bosanskih Rukopisa. Svezak Peti.London-Srajevo: Izdavaći: Fondacija Al-Furgan za islamsko naslijede.


Refback'ler

  • Şu halde refbacks yoktur.


Telif Hakkı (c) 2019 Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (SEFAD) / Selçuk University Journal of Faculty of Letters

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.